Soybağı ve Soybağının Reddi Davası

Soybağı, dünyaya gelen çocuk ile ana ve babası arasındaki bağlantıyı ifade etmektedir. Kimi durumlarda kurulan soybağı gerçeği yansıtmayabilir. Bu bağlamda muhtemel karışıklıkları önlemek için kanun koyucu bu hususu detaylıca düzenlemiştir. Soybağı hususu Türk Medeni Kanunu’nun Aile hukuku bahsinde düzenlenmiştir. Soybağı kanbağı yoluyla kurulabileceği gibi evlat edinme yoluyla da kurulabilir. Kanun koyucu ana ile çocuğun soy bağının kurulması ile baba ile kurulmasını ayrı ayrı düzenlemiştir. Kanun koyucu soybağının kurulmasında kan bağını esas almaktadır. Ama bunun yanı sıra evlat edinme yolunu da mümkün kılmıştır.

ANA İLE SOYBAĞI

Çocuk ile annesi arasındaki soybağı kural olarak doğumla kurulur. Bunun istisnası yoktur. Çocuğu doğuran kadın onun annesidir. Çocuğu doğuran kadının tespit edilmesi yeterlidir. Uygulamada bazı kadınlar kendilerinin doğurmadıkları çocukları nüfus kütüğüne kaydettiği görülmektedir. Bu durumda nüfus sicilinin düzeltilmesi gerekir. Bu durumda soybağının reddi davasına gerek yoktur. Dikkat edilmelidir ki, bu durum ana ile olan soybağı için geçerlidir. Hak düşürücü bir süreye tabi olmadan nüfus sicilinin düzeltilmesi davası açılır.

BABA İLE SOYBAĞI

Baba ile çocuk arasındaki soybağı 3 farklı şekilde kurulabilir. Bunlar ;

Çocuğun annesi ile evlilik

Babalık karinesi gereğince evlilik devam ederken doğan çocuğun babası kocadır. Bunun yanısıra evlilik sona erse dahi bu sona erme tarihinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuğun babası da kocadır. Çocuğun, anne ve kocanın evlenmesinden hemen sonra dünyaya gelmesi halinde bu çocuğun babası evlilikteki kocadır. Çocuğun doğduğu esnada anne ile evli olan koca kural olarak o çocuğun babası kabul edilir. Bu bir karinedir. Karine olmasından ötürü ise aksi ispat edilebilir yani çocuğun babası olmadığı ispatlanabilir. Diğer durumda da evlilik bitse dahi eski kocanın doğan çocuğun babası olduğuna ilişkin karine vardır. Bu karine uyarınca ise eşler boşanmış olsa da bu boşanmadan 300 gün içinde doğan çocuğun babası eski koca kabul edilir. Örneğin, boşanma ocak ayında gerçekleşmiş ve boşanan eş ekim ayında doğum yaptıysa bu çocuğun babası kadının eski eşi olduğu kabul edilir. Bu süre boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren işlemeye başlayacaktır. Bununla birlikte boşanmadan 300 gün geçtikten sonra doğan çocuğun akıbetinin ne olacağı akla gelebilir. Bu olasılıkta karine gündeme gelmez ancak eski eş o evlilik içinde gebe kaldığını ispatlarsa eski kocası ve doğacak çocuk arasında soybağı yine de kurulur. Kanun koyucu bu karışıklığı engellemek için boşanan kadınların boşanmadan itibaren 300 gün geçmeden evlenemeyeceğini hüküm altına almıştır. Ancak buna rağmen boşanan kadın 300 gün geçmeden yeni bir evlilik yapar ve bir çocuk dünyaya gelirse iki farklı karine çatışacaktır. Bu durumda eski koca mı yeni koca mı çocuğun babası olarak kabul edilecektir ? Kanunumuz bu durumda yeni kocanın (ikinci evlilik) dünyaya gelen çocuğun babası olduğunu kabul etmektedir.

Çocuğu tanıma

Tanıma yolu ile baba ile çocuk arasında soybağı kurulabilir. Tanıma beyanı kimsenin kabulüne bağlı değildir. Tanıma işlemi herhangi bir nüfus müdürlüğüne başvurarak yapılabilir. Bu işlem için herhangi bir hak düşürücü süre yoktur. Kimi hallerde ise koşulları sağlanırsa tanıma işlemi iptal edilebilir. Ayrıntılı bilgi için Rize Aile Avukatından hukuki danışmanlık alabilirsiniz.

Babalık davası

Soybağının reddi davası halk arasında babalık davası olarak bilinmektedir. Rize boşanma avukatı bu dava sürecinde size destek olacaktır. Bu dava ile baba ile çocuk arasında kurulan soybağı ortadan kaldırılır. Bu bir mahkeme kararı ile sağlanır. Baba olarak kabul edilen kişinin çocuğun genetik babasının başkasının olduğunu ispatlaması ile babalık karinesi çürütülür. Bu davanın kazanılması ile çocuk ile baba arasındaki soybağı sanki hiç olmamış gibi ortadan kalkar. Yani geçmişe etkili olarak soybağı hükümsüzleşir. Böylece gerçek baba olmadığı anlaşılan kişinin söz konusu çocuğa karşı olan yükümlülükleri de sona erer. Hatta daha önceden çocuğa karşı yerine getirdiği bakım ve eğitim giderlerini, varsa ödediği nafakaları sebepsiz zenginleşme hükümlerince talep edebilir. Bu talep çocuğun annesine yöneltilebileceği gibi çocuğun biyolojik babası bulunursa ondan da bu giderlerin ödenmesini isteyebilir.

BABALIK DAVASINI KİMLER AÇABİLİR ?

Babalık davasını her vatandaş açamaz. Kanun koyucu bu davayı açacak kişileri sınırlamıştır. Bu kişiler;

• Çocuk
• Çocuğun babası
• İlgililer (kocanın altsoyu ve mirasçıları)

Not: Bu dava oldukça teknik bir dava olup soybağı hukukunda yetkin Rize aile avukatı desteği ile hukuki sürecinizi başlatmanız sizi olası hak kayıplarından koruyacaktır.

Soybağının reddi davasını kural olarak çocuk ile arasındaki soybağının kesilmesini isteyen baba veya çocuk açmalıdır. Baba reşit değilse veya kısıtlı ise bu durumda kanuni temsilcilerinin rızasını aramaksızın yine bizzat kendisi bu davayı açabilir. Çünkü bu dava kişiye sıkı suretle bağlı bir davadır ve davacının bizzat kendisinin dava açması gerekir.

Söz konusu kişi tam ehliyetsiz ise yani ayırt etme gücüne sahip değilse bu davayı açamaz. Bu davayı kendisinin açamayacağı gibi kanuni temsilcileri de açamaz.

Anne soybağının reddi davası açabilir mi?

Türk hukuku uyarınca annelere babalık davasını açma hakkı tanınmamıştır.

Babası ile arasındaki soybağını koparmak isteyen çocuk da bu davayı açabilir. Ayırt etme gücüne sahip olması yeterlidir. Çocuğun bu davayı açması için reşit olması gerekmez.

Bununla birlikte kanun koyucu bazı hallerde ilgililere de babalık davası açma hakkı vermektedir. Daha sonra da bahsedeceğimiz dava açma süresinin geçmesi ve kocanın ölmesi halinde, gaipliğine karar verilmesi halinde ya da temyiz kudretini sürekli olarak kaybetmesi halinde ilgililere babalık davası açma hakkı tanınır. Bu kişiler, kocanın altsoyu ve mirasçılarıdır.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASI NE ZAMAN AÇILIR ?

Babalık davası süreye tabi kılınmıştır. Davanın kim tarafından açılacağına bağlı olarak bu süre değişir. Kural olarak babalık davası açma süresi hak düşürücü niteliktedir. Yani bu sürelerin geçmesi halinde davacı dava hakkını kaybeder yani babalık davası açamaz.

Koca açısından dava açma süresi

Koca, kural olarak bu davayı 1 YIL İÇİNDE açmalıdır. 1 yıllık sürenin başlangıcı çocuğun doğumunu ve baba olmadığını öğrendiği andan itibaren başlar. Ananın gebe kaldığı sırada başka biriyle cinsel ilişkide bulunduğunu öğrenmişse yine 1 yıl içinde babalık davası açmalıdır.

Baba 1 yıllık süreyi haklı bir nedenden ötürü gecikirse bu süre söz konusu sebebin ortadan kalkmasından itibaren 1 yıl içinde davayı açabilir. Bu hallere örnek olarak babanın geçici olarak akıl sağlığını kaybetmesi verilebilir.

Çocuk açısından dava açma süresi

Çocuk en geç 1 yıl içinde dava açmalıdır. ancak 1 yıllık süre çocuğun ergin olduğu tarihten itibaren başlar. Ancak çocuk bu süreyi kaçırırsa dahi bu gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa söz konusu sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren 1 yıl içinde babalık davasını açabilir. Örneğin, çocuk ergin olmasından çok sonra babasının biyolojik babası olmadığını öğrenirse yine de bu öğrenme zamanından başlayarak 1 yıl içinde soybağının reddi davasını açması hukuken mümkündür.

Diğer ilgililer de aynı şekilde 1 yıllık süre içinde davayı açmalıdır.

BABALIK DAVASI NEREDE AÇILIR ?

Soybağının reddi davası kural olarak davanın taraflarından birinin dava esnasındaki yerleşim yeri mahkemesinde veya doğum sırasındaki yerleşim mahkemesinde açılır. Görevli mahkeme ise Aile Mahkemesidir.

Davanızı görevli ve yetkili mahkemede açmanız önem arz etmektedir. Aksi takdirde dava sürecinizi uzatmış olur ve vakit kaybedersiniz. Rize aile avukatı hak kaybınıza uğramamanız için gerekli tedbirleri alacaktır.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINDA İSPAT KÜLFETİ

Babalık davası açıldığında kural olarak baba iddiasını ispat etmelidir. Babanın üzerine düşen bu ispat külfeti durumun özelliğine göre değişiklik arz eder. Bu ispat külfeti çocuğun evlilik içinde mi yoksa evlilik dışında mı ana rahmine düştüğüne göre şekillenir.

Çocuk, evlilik içinde ana rahmine düşmüşse ;

Bu durumda babanın ispat külfeti oldukça ağırdır. Koca, söz konusu çocuğun babası olmadığını ispat etmelidir. Çocuk, ana ve babasının evlenmesinden itibaren 180 gün geçtikten sonra doğmuşsa veya boşanmadan itibaren 300 gün içinde doğmuşsa evlilik içinde ana rahmine düşmüş kabul edilir. Bu halde davacı iki şekilde gerçek baba olmadığını ispat edebilir.

1. Çocuğun annesinin gebe kaldığı dönemde kendisi ile cinsel ilişki kurmuş olmasının imkansız olduğunu ispat edebilir.

Örneğin, bu dönemde yurt dışında olduğunu ispatlayabilir.

• Anneyle cinsel ilişkide bulunmuş olsa dahi söz konusu çocuğun bu ilişkiden dünyaya gelmesinin imkansız olduğunu ispat edebilir.

Bu durumda ise örneğin halk arasında kısırlık olarak bilinen olguyu ispatlayabilir.

Gelişen teknolojiler ile DNA testi gibi yöntemlerle basit bir şekilde kocanın biyolojik baba olmadığını ispatlaması mümkündür. Ancak bu testin yapılması hususunda taraflar arasında anlaşmazlık yaşanabilir. Bu anlaşmazlığın da bir çözümü mevcuttur. Konu ile alakalı ayrıntılı bilgi için Rize soybağı avukatı ile görüşmelisiniz.

Çocuk, evlenmeden önce veya eşler ayrı yaşarken ana rahmine düşmüşse ;

Bu durumda kocanın ispat külfeti daha hafiftir. Ekstra bir kanıt getirmesine gerek yoktur. Çocuğun evlenmeden başlayarak 180 gün içinde doğmuş olması onun o evlilikten olmadığını kanıtlar. Eşlerin ayrı yaşaması da fiili ayrılığın ispatını gerektirir.

Rize aile avukatı somut olayın özelliklerine göre sizi en doğru şekilde yönlendirecektir. Rize aile hukuku avukatı soybağı hukukunun inceliklerini bilmekte ve sizlerin haklarını etkili şekilde korumaktadır.

Soybağının reddi davası kaç yıl sürer?

Davanın normal seyretmesi halinde dava yaklaşık 1.5 – 2 yıl kadar sürmektedir. Bu durum tebligatların teslim süreci, DNA testi, taraf teşkilinin sağlanması, tanıklar vs. gibi koşullara göre değişmektedir.

Kaynakça: 1, 2