Trafik Kazası Sebebiyle Tazminat Davası

Trafik kazası sonucu maddi ve manevi tazminat talepli dava, en az bir motorlu aracın katıldığı kazada ölüm, yaralanma vs. bedensel zararlar ile üçüncü kişilere ait ev, araba, arsa gibi malvarlıklarında meydana gelen maddi zararlarının karşılanması için zarara uğrayan taraflarca trafik kazasında sorumluluğu bulunanlara yönelik açılan bir tazminat davası türüdür.

Trafik kazası sonucu maddi ve manevi tazminat davalarıyla ilgili avukata ihtiyacınız varsa buraya tıklayarak Rize Avukat Yusuf İslam Balcı’yı arayabilirsiniz. Ya da buraya tıklayarak iletişim sayfasına gidebilirsiniz.

Trafik Kazası Maddi ve Manevi Tazminat Davasında Zamanaşımı Süresi Nedir?

Trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açılmadan önce, dava açma süresinin başlangıcı ve son tarihi dikkat edilmesi gereken en önemli konudur. Kazanın oluştuğu, yani haksız fiilin işlendiği gün, tazminat davası zamanaşımı süresi başlamış demektir. Trafik kazalarında da diğer tüm haksız fiillere uygulanan iki zamanaşımı süresinden hangisi davacının lehine oluyorsa, o zamanaşımı süresi dikkate alınır. Trafik kazaları nedeniyle tazminat davası zamanaşımı süreleri aşağıdaki gibidir:

• Trafik Kazası Tazminat Davası Esas Zamanaşımı Süresi: Trafik kazası sebebiyle zarar gören kişinin, zararı ve zarara uğratan kişinin kim olduğunu öğrendiği tarihten itibaren başlayan 2 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Zarara uğrayan, zarara uğratanı ve zararı daha sonra öğrense bile her halükarda fiilin işlenmesinden itibaren 10 yıllık genel zamanaşımı süresi söz konusudur (KTK md.109). Örneğin, 01.01.2019 tarihinde meydana gelen ölümlü bir trafik kazasında; ölenin yakınları ölüme sebep olan eylemden haberdar olmalarına rağmen, zarara uğratanı 01.09.2020 tarihinde öğrendiklerinde, dava zamanaşımı süresi bu tarihten başlayarak 01.09.2022 yılında sona erecektir. Yani, zarara uğrayanlar veya ölenin desteğinden mahrum kalanlar 01.09.2022 tarihinden sonra ölümlü trafik kazası sebebiyle tazminat davası açamayacaktır.
• Ceza Zamanaşımı Süresi: Trafik kazası sebebiyle bir suç işlenmişse ceza zamanaşımı süreleri de uygulanır (KTK 109/2). Trafik kazalarında yaralanma varsa taksirle yaralama suçu; ölüm varsa taksirle öldürme suçu meydana gelir. Trafik kazası neticesinde ölüm veya yaralama varsa, ceza kanununda o suç için belirlenen dava zamanaşımı süresi ne ise, maddi ve manevi tazminat davası açma süresi de odur. Ceza kanunundaki temel dava zamanaşımı süresi geçse bile, ceza davası devam ediyorsa, yani ceza hukukundaki “uzamış dava zamanaşımı” devreye girmişse, ceza davası sürdüğü müddetçe herhangi bir zamanaşımı süresine bağlı olmadan trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.

Trafik Kazası Sebebiyle Tazminat Davasını Kimler Açabilir?

Trafik kazasında yaralanma olmuşsa, yaralanan kişinin kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Yaralanan kişi maluliyet sebebiyle çalışma hayatı boyunca uğrayacağı işgücü kaybı sebebiyle maddi tazminat; trafik kazası nedeniyle uğradığı elem, keder ve üzüntü sebebiyle de manevi tazminat talep edebilir.

Trafik kazası seebiyle ağır bedensel bir yaralanma meydana gelmişse, yaralanan kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı) da sadece “manevi tazminat davası” açabilirler (BK md.56). Yargıtay uygulamasında “ağır bedensel yaralanma”, yaralanan kişinin uzuv kaybı yaşaması veya hayati fonksiyonlarını kaybetmesi olarak kabul edilmektedir. Örneğin; bir gözün kaybedilmesi, kol veya ayaklardan birinin kesilmesi gibi durumlar ağır bedensel yaralanma olarak kabul edilmektedir.

Ölümlü trafik kazalarında ise, ölen kişiden yaşarken destek alan kişiler maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Ölen kişi evliyse eşi ve çocuklarına, bekar ise anne ve babasına destek olduğu kabul edilir. Yani, bu kimselerin ölen kişinin desteğinden yararlandıklarını ispatlamaya çalışmalarına ihtiyaç yoktur. Ölen kişinin nişanlısı, amcası, dayısı gibi herhangi bir yakınının trafik kazası sebebiyle tazminat (destekten yoksun kalma tazminatı) talep edebilmesi için ölen kişiden yaşarken destek aldığını ispatlaması mecburdur.

Trafik Kazası Sebebiyle Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?

Trafik kazası haksız fiil olarak kabul edildiğinden, maddi ve manevi tazminat davası haksız fiil sorumlularına yönelik açılır. Yalnız, trafik kazalarında haksız fiili işleyenler dışında da tazminat sorumluları vardır. Trafik kazası sonucunda ölüm, yaralama veya herhangi bir malvarlığı zararı meydana gelmesi halinde aşağıdaki kişilere maddi ve manevi tazminat davası açılabilir:

• Aracın Sürücüsü: Trafik kazasında kusurlu olan aracın sürücüsüne karşı tazminat davası açılabilir (BK md.49).
• Aracın Sahibi: Aracın sahibi (KTK md.3) kural olarak aracın işleteni olarak kabul edildiği için trafik kazası sebebiyle tazminat sorumluluğu vardır (2918 sayılı KTK md.85/1).
• Aracın İşleteni: Trafik kazasına karışan aracın işleteni de oluşan her türlü zarardan sorumlu olduğu için işletene de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (2918 sayılı KTK md.85/1). Trafik tescil kayıtlarında aracın sahibi olarak görünen kişi, aynı zamanda aracın işleteni olarak kabul edilir. Araç sahibi, aracın üzerinde fiili hakimiyeti olmadığını, araç için bir başkasının harcamalarda bulunduğunu veya araç üzerindeki ekonomik menfaatin bir başkasına ait olduğunu, işleten olmadığını kanıtlarsa sorumluluktan kurtulabilir. Motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde; aracın işleteni ortaya çıkan zarardan sorumlu olur. Başka bir kişinin motorlu aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve motorlu araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispatlanırsa, bu kişi de işleten olarak kabul edilir (HGK 2015/2890 karar).
• Sigorta Şirketi: Trafik kazasına karışan aracın Trafik Sigortası veya poliçe kapsamına göre Kasko Sigortası hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa, o sigorta şirketi de ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumlu olur (KTK md.91). Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A-1.maddesine göre, sigortacı bu poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermesinden dolayı Karayolları Trafik Kanunu’na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar karşılar.

Trafik Kazası Tazminat Davası Yetkili Mahkeme

Ölümlü ya da yaralamalı trafik kazası sebebiyle maddi ve manevi tazminat davası birden fazla yetkili mahkemede açılabilir. Trafik kazası sebebiyle tazminat davasına bakmaya yetkili mahkemeler aşağıdaki gibidir:

• Davalılardan herhangi bir tanesinin ikametgahı mahkemesinde tüm sorumlululara karşı maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (HMK md.6).
• Trafik kazasının yaşandığı yer mahkemesinde dava açılabilir (HMK md.16/1).
• Trafik kazaları sebebiyle açılacak tazminat davaları, zarar görenin, yani davacının ikametgahı mahkemesinde de açılabilir (HMK md.16/1).
• Trafik sigortası şirketinin merkezinin olduğu yer mahkemesinde de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (HMK md.14/2).

Trafik Kazaları Tazminat Davasında Görevli Mahkeme

Ölümlü veya yaralamalı trafik kazaları sebebiyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında görevli mahkeme kural olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’dir (HMK md.2/1).

Dava trafik sigortasını yapan şirkete açılacaksa görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi’dir (6102 sayılı TTK md. 4/1-a, md.5/1). Çünkü, sigorta şirketinin sorumluluğu ticari bir işten kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla, trafik kazası sebebiyle aracın sürücüsü, sahibi ve işleteni ile aracı sigortalayan sigorta şirketine birlikte dava açılacaksa; tüm sorumlular hakkında Asliye Ticaret Mahkemesi’nde tazminat davası açılmaldır.

Ölümlü Trafik Kazası Tazminat Davasında Hangi Zararlar İstenebilir?

Ölümlü trafik kazası tazminat davası, maddi ve manevi tazminat davasının bir çeşididir. Ölümlü trafik kazaları sebebiyle açılan tazminat davalarında tazminat sorumlularından aşağıdaki zararlar talep edilebilir (BK md.53):

• Manevi tazminat: Ölenin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, kardeşler, nişanlı) ölüm sonucu duydukları elem, acı ve ızdırap nedeniyle manevi tazminat talep edebilirler.
• Ölenin her türlü cenaze masrafları,
• Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi masrafları,
• Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Trafik kazasında ölen kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı veya destek verdiği herhangi bir kişi) kaza sebebiyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölenin hayat boyu desteğinden mahrum kalan kişilerin açtığı bir maddi tazminat davası çeşididir. Destekten yoksun kalanlar, ölen yaşasaydı muhtemel destek süresi boyunca ölenden elde edecekleri mali menfaati tazminat sorumlularından talep edebilir.

Yaralamalı Trafik Kazası Tazminat Davasında Hangi Zararlar İstenebilir?

Yaralanmalı trafik kazası tazminat davası, yaralanan kişinin tazminat sorumlularına karşı açtığı bir maddi ve manevi tazminat çeşididir. Yaralanan kişinin yakınları hiçbir şekilde maddi tazminat talebinde bulunamazlar. Yalnız, yaralanan kişi ağır bedensel yaralanma veya uzuv kaybına uğramışsa; yaralanan kişinin yakınları manevi tazminat talebinde bulunabilirler.

Yaralanmalı trafik kazası tazminat davalarında tazminat sorumlularından talep edilebilecek zararlarlar şöyledir (BK md.54):

• Manevi Tazminat: Yaralanan kişinin bizzat kendisinin manevi tazminat isteyebileceği konusunda şüphe yoktur. Yaralanan kişinin yakınları ise ancak ağır bedensel yaralanma veya uzuv kaybına uğramışsa manevi tazminat isteyebilirler. Bunun haricinde, yaralının yakınları manevi tazminat talep edemezler.
• Yaralanan kişinin her türlü tedavi masrafı,
• Yaralanan kişinin kazanç kaybı,
• Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar,
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.